Saturday, October 07, 2006

Artrite (Osteoarthritis)

L-iktar forma komuni ta' artrite hi "ostoearthritis". Din il-marda hi kkawzata minn telf ta' "cartilage" fl-artikulazzjonijiet ta' bejn l-ghadam (per ezempju l-irkoppa) biex tirrizulta fl-ghadam ihokk mal-ghadam. Insibuha b'iktar frekwenza f'etajiet avvanzati.

L-artrite tista' ma tikkawza l-ebda sintomu, u tigi misjuba meta jittiehed X-ray ghal xi raguni ohra. Meta l-artrite tikkawza sintomi dawn ikunu jikkonsistu principalment f'ugiegh u ebusija specjalment lejn l-ahhar tal-gurnata. It-temp kiesah u umdu igieghel is-sintomi jinhassu iktar. L-artrite taffetwa l-iktar l-irkoppa, il-genb, l-idejn u d-dahar.

M'hemmx ghalfejn isiru hafna testijiet ghal din il-marda, semplici X-ray tal-parti nvoluta jkun bizzejjed biex juri telf ta' spazju fl-artikulazzjoni (ara stampa hawn taht), u xi kultant anke depositi ta' ghadam zejjed ("osteophytes").






Il-kura tal-artrite tinvolvi medicini biex jittaffa l-ugiegh li minnhom hawn bosta, fisjoterapija ghal kontra l-ebusija, u f'kazi gravi l-kirurgija. Din tal-ahhar tinvolvi li l-artikulazzjoni affetwata tigi mibdula b'wahda artificjali maghmula mill-metall u l-plastik. Dawn tal-ahhar ghandhom 'hajja' ta' madwar ghaxar snin u mbaghad iridu jinbidlu, ghalhekk l-iktar li jibbenefikaw minnhom huma anzjani li l-artrite tkun qed ittelfilhom ic-caqlieq taghhom.

Ahjar mill-kura hemm il-prevenzjoni. Ghalhekk biex wiehed jevita l-artrite jaghmel tajjeb izomm ruhu sostnut sew, joqghod attent ghal piz, jaghmel ezercizzju moderat regolari u jista' wkoll jiehu pilloli tal-glucosamine li skond certi ricerkaturi tghin biex il-"cartilage" jinzamm b'sahhtu.


Dr A. Cordina


Referenzi

  • Manek NJ, Lane NE. Osteoarthritis: Current Concepts in Diagnosis and Management. Am Fam Physician 2000;61:1795-804.
  • Hinto R, Moody RL, Thomas ST. Osteoarthritis: Diagnosis and Therapeutic Considerations. Am Fam Physician 2002;65:841-8.
  • Swagerty DL, Hellinger D. Radiographic Assessment of Osteoarthritis. Am Fam Physician 2001;64:279-86.
  • Sadovsky R. Physical Therapy and Exercise for Osteoarthritis of the Knee. Am Fam Physician June 15, 2000
  • Walker-Bone K, Javaid K, Arden N, Cooper C. Regular review: Medical management of osteoarthritis. BMJ, Oct 2000; 321: 936 - 940 ; doi:10.1136/bmj.321.7266.936
  • Lin J, Zhang W, Jones A, Doherty M. Efficacy of topical non-steroidal anti-inflammatory drugs in the treatment of osteoarthritis: meta-analysis of randomised controlled trials. BMJ, Aug 2004; 329: 324 ; doi:10.1136/bmj.38159.639028.7C