Thursday, December 31, 2015

L-ittestjar taz-zokkor fid-demm

Storikament li tevalwa z-zokkor fid-demm dejjem kienet sfida. Fil-bidu dan kien isir permezz tal-osservazzjoni tas-sintomi ċari ta' zokkor għoli fid-demm. L-ittestjar tal-awrina tejjeb is-sitwazzjoni xi ftit billi ipergliċemija severa setgħet tista' tiġi dokumentata. Aktar avvanzi fil-monitoraġġ taz-zokkor seħħew bl-iżvilupp ta' testijiet tad-demm kapillari u dak tal-vina fis-snin sebgħin u tmenin.

L-ittestjar tad-demm kapillari għaz-zokkor juża magna imsejħa 'glucose meter' biex ikejjel il-glukosju fid-demm u jippermetti lill-pazjent biex ikollu kejl immedjat tal-glukosju fid-demm tiegħu. Qatra ta' demm titqiegħed fl-istrixxi tal-ittestjar. Dawn l-istrixxi huma mimlija b'enzima li jirreaġixxi mal-glukosju fid-demm u din ir-reazzjoni tipproduċi l-aċidu glukoniku u perossidu tal-idroġenu. Din ir-reazzjoni hija mbagħad ikkwantifikata mill-magna biex tagħti qari taz-zokkor fid-demm.

Dan il-metodu huwa inqas preċiż minn testijiet tal-laboratorju, u s-sorsi komuni ta' żball jinkludu nuqqas mill-pazjent li tkun żgurata manutenzjoni korretta u l-indafa tal-mezz, iġjene fqira tal-idejn, il-ħażna f'kundizzjonijiet mhux xierqa tal-istrixxi tal-ittestjar (umdità, eċċessi ta' temperatura), l-użu ta' ċerti mediċini (per eżempju paracetamol), estremi ta' gliċemija, u ematokritu baxx li jagħti riżultati ogħla tal-glukosju.

L-ittestjar ikun affettwat ukoll minn liema sit huwa użat. F'sitwazzjonijiet ta' livelli ta' zokkor li qed jinbidlu malajr is-sit ottimali huwa l-ponta tas-swaba. Siti oħra, bħal koxox u driegħ jistgħu jiġu kkunsidrati sabiex jitnaqqas l-uġigħ u l-iskonfort. Għandu jiġi nnutat li s-siti alternattivi joffru qari inqas preċiż. Studji kbar reċenti juru li l-monitoraġġ permezz ta' 'glucose meters', bħala parti minn programm ta' monitoraġġ iktar wiesgħa u kura komprensiva, itejjeb il-kontroll taz-zokkor fid-demm. L-evidenza hija aktar konklużiva għal pazjenti li huma kkurati bl-insulina, filwaqt li inqas ċara għal pazjenti b'dijabete tip 2.

Fuq nota finali, pazjenti li jittestjaw lilhom infushom regolarment għandhom jingħataw struzzjonijiet ċari fuq x'azzjoni għandha tittieħed abbażi tar-riżultati, u li dawn jiġu kkomunikati minnufih lill professjonista tas-saħħa bħal tabib.

Sunday, December 13, 2015

Attakk tal-qalb


Attakk tal-qalb hija frażi li tnissel biża f'ħafna nies, u bir-raġun hekk kif dan huwa wieħed mill-qattiela ewlenin fost il-mard. It-terminu jirreferi għal tnaqqis f'daqqa tal-provvista tad-demm għall-muskolu tal-qalb. L-aktar kawża komuni hija imblokk tal-arterji koronarji, iżda jista' wkoll ikun ikkawżat minn xkiel fil-ritmu normali tal-qalb. Meta l-muskolu tal-qalb ikollu l-provvista tad-demm tiegħu mfixkla jibda jmut, bħal kull organu jew tessut ieħor tal-ġisem, u dan iwassal biex is-sintomi jibdew iseħħu.


L-aktar sintomu komuni ta' attakk tal-qalb huwa uġigħ fis-sider. Dan huwa sikwit fin-naħa tax-xellug u huwa tipikament deskritt bħala tagħfis, jiġifieri bħallikieku qed jitpoġġa  piż fuq is-sider tal-pazjent. L-uġigħ jista' jinfirex għall-ispalla tax-xellug jew xedaq. L-uġigħ ta' attakk tal-qalb normalment idum aktar minn nofs siegħa u ma jittaffix bil-mediċini ta' kontra l-uġigħ tal-qalb. Jista jkun akkumpanjat minn qtugħ ta' nifs, dardir u għaraq. Huwa importanti li ladarba l-pazjenta tiġi konxja ta' dawn is-sintomi hu jew hi tfittex għajnuna medika minnufih. Dan għaliex attakk tal-qalb, jekk jinvolvi żona biżżejjed kbira tal-qalb, jista' jikkomprometti l-funzjoni tagħha u jirriżulta fil-mewt.

Saturday, December 05, 2015

It-tirojde

Ħafna nies ma jafux li għandhom glandola tat-tirojde, ħafna inqas fejn hi u dak li tagħmel. Il-glandola tat-tirojde hija organu żgħir fl-għonq, li tinsab eżatt quddiem il-kaxxa tal-vuċi. Hija tipproduċi ormoni li jikkontrollaw ir-rata tal-metaboliżmu tal-ġisem.

Problemi jinħolqu meta din il-glandola tibda taħdem wisq, stat imsejjaħ ipertirojdiżmu, jew ftit wisq, li huwa msejjaħ ipotirojdiżmu. Fl-ipertirojdiżmu il-pazjent jilmenta li jħoss is-sħana anke fit-temp kiesaħ, telf fil-piż, nervożiżmu, rogħda, filwaqt li ipotirojdiżmu huwa kkaratterizzat minn żieda fil-piż, telf ta' xagħar. letarġija, apatija, sensazzjoni ta' kesħa anki fit-temp sħun.

Hemm test tad-demm sempliċi li juri lit-tabib jekk it-tirojde hux qed taħdem b'mod normali li jissejjaħ 'thyroid function test' jew TFT.

Xi kultant l-glandola tat-tirojde tista' tiżviluppa nefħa, ġeneralizzata jew lokalizzata li tidher bħala nefħa fil-quddiem tal-għonq. Test ta' malajr biex jiddetermina jekk in-nefħa fil-għonq  hija dovuta għal tirojde mkabbra huwa li jitpoġġa saba fuq in-nefħa u l-pazjent tibla. Jekk in-nefħa tiċċaqlaq wieħed jista b'sigurtà jassumi li l-oriġini huwa l-glandola tat-tirojde. Nefħa tal-glandola tat-tirojde tista' tiġi kkawżata minn ċesti, infjammazzjoni jew kanċer. F'każijiet bħal dawn apparti mit-test tad-demm TFT huwa importanti li ultrasound u forsi bijopsija jitwettqu sabiex tinstab il-kawża tal-nefħa.

Trabi jistgħu  jitwieldu bit-tirojde kajman, marda msejħa ipotirojdiżmu konġenitali. Dan jista' jwassal għal ritardazzjoni mentali. Għal din ir-raġuni trabi tat-twelid huma ttestjati u jekk jinstab li jkun hemm tirojde kajman jingħataw trattament biex b'hekk ma jiżviluppawx ritardazzjoni mentali.

Thursday, November 27, 2014

Head injuries

Today the news sites reported the sad loss of Australian cricketer Phillip Hughes following a head injury during a match. He was 25 years old.

I frequently encounter patients suffering from head injury, mostly involving minor wounds of an accidental nature. The relatives and friends are often anxious, one might say justly since a head injury can have serious consequences.

The link below has some helpful tips on how to recognize the more serious injuries and what to do.

http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000028.htm