Il-Vini tas-Saqajn

Fis-saqajn ghandna sistema ta' vini li l-funzjoni taghha hi li d-demm li jasal fis-sieq biex isostni l-muskoli u l-ghadam twasslu lura lejn il-qalb. Hemm vini fil-fond, vini superficjali u vini li jgongu. Barra minn hekk hemm vini rqaq li jinstabu fil-gilda. Matul dawn il-vini ghandna 'non return valves' li xogholhom hu li jwaqqfu d-demm milli jerga' lura u jonfoh il-vini. Biex tghin il-fluss tad-demm hemm l-azzjoni tal-muskoli li tahdem bhal pompa fuq il-vini.

Il-vini jikkawzaw problemi meta d-demm jibda jingabar go fihom minflok jimxi lejn il-qalb. Hafna drabi dan jigri minhabba li jkun hemm twessieh ikkawzat mis-shana jew perjodi twal bil-wieqfa. Iktar serju hu meta ssir hsara fil-'valves' u allura d-demm jibda jimxi lura fis-saqajn minflok 'il barra. Dan komunement narawh waqt tqala jew dawk li huma 'overweight'.

Is-sintomi u s-sinjali l-iktar frekwenti huma sens ta' gheja u/jew toqol fis-saqajn, hakk, u ugiegh. Naraw ukoll nefha. Dawn jistghu jittaffew billi l-pazjent joqghod xi ftit hin b'saqajh mghollija.
Naraw ukoll 'thread veins' li jkunu bhal hjut vjola, l-iktar komuni wara hlas .
Iktar serju minn hekk hemm 'varicose veins' li huma nefhiet fil-vini li jkunu mqabbzin 'il barra.
Meta s-sitwazzjoni tkun gravi, sahansitra jigri li jkun hemm hrug ta' demm u likwidi ghal gol-gilda. Biz-zmien dan jaghti lok ghal tebghat kannella fis-saqajn kif ukoll thaffir (ulcerazzjoni) tal-gilda.

Hija ferm importanti l-prevenzjoni ta' dawn il-problemi kollha. Din issir permezz ta' kura tal-piz, evitar ta' hafna hin bil-wieqfa jew fejn dan mhux possibli (minhabba per ezempju xoghol) jintuzaw kalzetti apposta (compression stockings). Hemm ukoll xi ngwenti u pilloli li wiehed jista' juza. Meta dawn ma jahdmux isir rikors ghall-kirurgija.

Barra problema ta' dehra, vini minfuhin huma wkoll riskju ghas-sahha. Dan ghaliex jistghu jiffjammaw ('thrombophlebitis' - kundizzjoni li tikkawza ugiegh), kif ukoll jista' jaghqad id-demm go fihom (trombozi). Ghalhekk prevenzjoni u kura fil-waqt huma essenzjali.


Dr A.Cordina


Referenzi

• http://www.mayoclinic.com/health/varicose-veins/DS00256
• London NJM, Nash R. ABC of arterial and venous disease: Varicose veins . BMJ May 2000; 320: 1391 - 1394; doi:10.1136/bmj.320.7246.1391
• Campbell B. Varicose veins and their management . BMJ Aug 2006; 333: 287 - 292; doi:10.1136/bmj.333.7562.287
• Bradbury A, Evans C, Allan P, Lee A, Ruckley V, Fowkes FGR. What are the symptoms of varicose veins? Edinburgh vein study cross sectional population survey . BMJ 1999;318:353-356 ( 6 February )